Prodhimi i brendshëm bruto (GDP) është një nga treguesit kryesore të përdorura për të vlerësuar shëndetin e ekonomisë së një vendi. Ajo përfaqëson vlerën totale dollarit e të gjitha mallrave dhe shërbimeve të prodhuara në një periudhë të caktuar kohe - ju mund të mendoni për atë si madhësia e ekonomisë. Zakonisht, PBB është shprehur si një krahasim me tremujorin apo vitin e kaluar. Për shembull, në qoftë se PBB viti në vit është deri 3%, kjo është menduar të thotë se ekonomia është rritur me 3% gjatë vitit të kaluar.Matja e GDP është e komplikuar (e cila është arsyeja pse ne e lënë atë të ekonomistëve), por në më elementare të saj, llogaritja mund të bëhet në një nga dy mënyra: ose duke shtuar deri ajo që të gjithë fituar në një vit (qasje të ardhurat), ose nga duke shtuar se deri atë që të gjithë e kaluar (metoda e shpenzimeve).Logjikisht, dy masa duhet të arrijnë në përafërsisht të njëjtën gjithsej.Qasja e të ardhurave, e cila është referuar disa herë si të PBB-së (I), është llogaritur duke shtuar deri kompensim total të punonjësve, fitime bruto për firmat e përfshira dhe jo të përfshira, dhe taksat minus çdo subvencione. Metoda e shpenzimeve është qasja më e zakonshme dhe është llogaritur duke shtuar konsumin e përgjithshëm, investimet, shpenzimet qeveritare dhe eksportet neto.Siç mund të imagjinohet, të prodhimit ekonomik dhe të rritjes, çka përfaqëson PBB, ka një ndikim të madh në pothuajse të gjithë brenda asaj ekonomie. Për shembull, kur ekonomia është e shëndetshme, ju do të zakonisht e shohin papunësinë ulët dhe rritjet e pagave si bizneset kërkojnë punë për të përmbushur ekonominë në rritje. Një ndryshim i rëndësishëm në PBB-së, qoftë lart ose poshtë, zakonisht ka një efekt të rëndësishëm në tregun e aksioneve. Nuk është e vështirë për të kuptuar pse: një ekonomi e keqe zakonisht do të thotë fitime më të ulëta për kompanitë, e cila nga ana do të thotë çmime më të ulëta të aksioneve. Investitorët të vërtetë të shqetësuar për rritjen negative të PBB-së, e cila është një nga faktorët ekonomistët përdorin për të përcaktuar nëse një ekonomi është në një recesion.Për më shumë mbi këtë temë, shihni këtë pjesë të treguesve ekonomikë tonë tutorial dhe artikullin Analiza Makroekonomike.
Karma simbolizon veprimin dhe kunderveprimin |
Karma përkthehet përafërsisht në "veprim", është një koncept thelbësor në disa prej besimet fetare të Lindjes, duke përfshirë Budizmi dhe hinduizmi. cfare eshte karma
Edhe pse specifikat e saj janë të ndryshme në varësi të fesë, karma përgjithësisht shënon ciklin e shkakut dhe efektit - cdo veprim qe ndermerr një person do të ndikoje në një kohë në të ardhmen. Kjo vlen edhe për të mendimet dhe fjalët e një personi, dhe veprimet e njerëzve të tjerë të marrë në bazë të udhëzimeve te personit. cfare eshte karmaSot, njerëzit përdorin fjalën karma në mënyra që nuk janë tërësisht në përputhje me kuptimin e saj tradicional. Për shembull, karma është keqpërdorur shpesh për të treguar fatin e mire ose fatin ne jete.Gjithashtu Karma keqpërdoret si një mënyrë për të shpjeguar vështirësitë e papritura.Me karma, shkaqe te njejta prodhojnë te njejta efekte; Qe do te thote, një vepër e mirë do të çojë në një efekt i dobishëm në të ardhmen, ndërsa një vepër e keqe do të çojë në një efekt të dëmshëm në të ardhmen.Karma perfshin jo vetëm marrëdhëniet në mes të veprimeve dhe pasojave, por edhe Arsyet ose qëllimet morale që qëndrojnë pas veprimeve, sipas një artikull të vitit 1988 në revistën Filozofi Lindore dhe Perëndimore. Pra, në qoftë se dikush kryen një vepër të mirë për arsye të gabuar - duke e bërë një donacion bamirësie për të bërë përshtypje ndaj dikujt me interes dashurie duke e marre si për shembull - veprim mund të vazhdojë të jetë e pamoralshme dhe prodhon karma te keqe.E rëndësishmja, karma është mbështjellë me konceptin e rimishërimit ose rilindjes, në të cilin një person është i lindur në një trup të ri të njeriut (ose jo njerezor) pas vdekjes.
Cfare eshte talasemia ?Si ta parandalojme ate ?
Cfare eshte talasemia ? |
Cfare Kuptimi kane disa Terma ne Informatike?
Nje fjalor i shkurter me perkthim/shpjegim te disa termave teknologjik.
Analog
Proces i cili vazhdon me një ritëm të pandryshuar. E kundërta e analogut është digitali.
ASCII
Shkurtesë për American Standard Code Information Interchange. Është një tabelë me 7 bit.
Basic
Beginners All purpose Symbolic Instruction Code. Gjuhë programuese me qëllim të përvetsimit të programit të zhvilluar në vitet 1963-65 në një kolegj të SHBA-së.
BPS
Bits per Second. Kjo është shkurtesë për matjen e transfermit të shenimeve në sekondë.
Binar
Dual, në dy pjesë apo dy vlera, rrjedh nga gjuha angleze Binary.
Bit
Vlera e kësaj mund të jetë 0 apo 1. Binary Digit.
Boot
Startimi i kompjuterit. Programi i parë i cili startohet nga ROM`i (Read Only Memory).
Byte
Njësi matëse për memorje. Një byte (lexo: bajt) i ka 8 bit.
C, C++
C është një gjuhë programuese e cila është e zhvilluar në vitin 1973 për sistemin punues “UNIX”. Kjo gjuhë programuese është zhvilluar në vitin 1986 dhe merr emrin C+. Dhe më vonë merr emrin C++, ku ka ndryshime në përpunimin e objekteve.
CAD
Computer Aided Design. Program për konstuktimin dhe vizatimin e projekteve teknike. CAD të njohura momentalisht janë: CATIA (IBM), AutoCAD (Autodesk) si dhe e specializuar për vizatime teknike në 3D është Pro Enginner (PTC).
CAE
Computer Aided Engineering. Program për planifikimin dhe projektimin e projekteve inxhinjerike.
CAM
Computer Aider Manufacturing. Finalizimi i produkteve me ndihmen e makinave si psh. CNC (Computer Numerical Control)
CAP
Computer Aided Planing. Planifikimi dhe përgaditja e përpunimit apo projektit.
CASE
Computer Aided Software Engineering. Përmbanë një sasi të veprimeve siç janë: përpunimi i programeve, përkthimi i tyre, editorët etj.
CAQ
Computer Aided Quality Control. Metoda për kontrollimin e qualiteteve të produkteve përmes kompjuterit.
CD-ROM
Computer Disk-Read Only Memory. Bartësi memorizues optik. Këtu nuk mundemi të i regjistrojm shenimet tona.
Chip
E ndërtuar nga siliciumi dhe është element gjysmë përçues.
CNC
Computer Numerical Control. Dirigjimi i makinave psh. në industrinë mekanike.
Code
Një lloj çelsi, me të cilin bëhet e pamundur hapja psh. e programeve nga personat e pa autorizuar.
Computer
Emri internacional për kompjuterët personal. Rrejdh nga flaja Computare që do të thotë Llogaritje.
CPU
Computer Procesor Unit. Ky është një procesor kryesor i cili dirigjon gjithë kompjuterin.
Cursor
Treguesi i pozitës së shkrimit. Paraqitja e tij në monitor tregon vendin e veprimit.
Electronic Mail- E-mail
Transferimi i informatave përmes shtegtimit elektronik.
Formatim
Urdhër me të cilin mund të formatohet disketa apo H-disku, pra me ketë urdhër fshihet disketa apo hard disku.
Gateway
Lloj kompjuteri (Server-Hyrje) i cili mundëson hyrjen në bashkësine e sistemeve kompjuterike të lidhur në rrjetin kompjuterik psh. LAN Local Area Network
Gbyt
1 Gigabyt=1073741824 Byt, kjo është njësi për matjen e memorjes kompjuterike.
Hard Disc H-Disc
Disku i cili ndodhet në njësin qendrore kompjuterike ku deponohen programet.
Hardware
Komponentet fizike si psh. Printeri, Monitori, Tastatura etj.
Hidden Files
Përmbajtjet e fshehura të datave.
HTTP
Hyper Text Transfer Protocol. Protocol me të cilin mundësohet bartja e informacioneve në internet.
ID
Identification-Njohja apo identifikimi
ISDN
Integrated Service Digital Network, rrjetë komunikimi e ndërtuar mbi principin e transferimit digital të informatave.
KB
1Kilobyte = 1024 Byte, njësi matëse e memorjes kompjuterike.
Keyboard
Fjalë anglezë që do të thotë Tastaturë.
LAN
Local Area Network, rrjeta kompjuterike e kufizuar vetëm në një lokal.
LCD
Liquid Crystal Display. Monitor i cili bëhet me tekniken e perpunimit të kristaleve.
Mailbox
Arka postale elektronike.
Mbyte
1 Mbyte= 1048576 Bytes, njësi matëse e memorjes kompjuterike
MODEM
MO-Modulator, DEM-Demodulator. Ky mundëson komunikimin nëpërmes dy kompjuterave.
OS/2
Sistem punes si psh. Windows, i cili është zhvilluar nga firma amerikane IBM.
Pixel
Picture Element. Elementi më i vogel i cili prezentohet psh. në Monitor apo Printer.
PostScript
Gjuhë programuese e cila dirigjon printerin.
Printer
Shtypësi
RAM
Random Access Memory. Është memorja në të cilan shkruhen dhe lexohen programet. (ROM-memorja vetëm për lexim).
ROM
Read Only Memory. Memorje në të cilën mundësohet vetëm leximi i programeve.
Scanner
Periferi e sistemit kompjuterik, me të cilin mundësohet kopjimi i
dokumenteve në monitor pastaj ku mundet të bëhet përpunimi.
Server
Kompjuteri kryesor në një rrjetë, prej të cilit psh. mundësohet
ndrrimi i paswordit.
Software
Programe kompjuterike të cilat mund të jenë të shkruara në shumë gjuhë të ndryshme programuese si psh. Pascal, C++ etj
TCP/IP
Transmision Control Protocol/ Internet Protocol. Protokolli i kontrollimit kur komunikohet përmes internetit.
Unix
Sistem punues i cili është zhvilluar në SHBA.
VGA
Video Graphics Array.
WAN
Wide Area Network, rrjeta e cila mundëson komunikimin në një hapësirë të gjërë psh. nëpër qytete. Është e kundërta e LAN`it.
Nje fjalor i shkurter me perkthim/shpjegim te disa termave teknologjik.
Analog
Proces i cili vazhdon me një ritëm të pandryshuar. E kundërta e analogut është digitali.
ASCII
Shkurtesë për American Standard Code Information Interchange. Është një tabelë me 7 bit.
Basic
Beginners All purpose Symbolic Instruction Code. Gjuhë programuese me qëllim të përvetsimit të programit të zhvilluar në vitet 1963-65 në një kolegj të SHBA-së.
BPS
Bits per Second. Kjo është shkurtesë për matjen e transfermit të shenimeve në sekondë.
Binar
Dual, në dy pjesë apo dy vlera, rrjedh nga gjuha angleze Binary.
Bit
Vlera e kësaj mund të jetë 0 apo 1. Binary Digit.
Boot
Startimi i kompjuterit. Programi i parë i cili startohet nga ROM`i (Read Only Memory).
Byte
Njësi matëse për memorje. Një byte (lexo: bajt) i ka 8 bit.
C, C++
C është një gjuhë programuese e cila është e zhvilluar në vitin 1973 për sistemin punues “UNIX”. Kjo gjuhë programuese është zhvilluar në vitin 1986 dhe merr emrin C+. Dhe më vonë merr emrin C++, ku ka ndryshime në përpunimin e objekteve.
CAD
Computer Aided Design. Program për konstuktimin dhe vizatimin e projekteve teknike. CAD të njohura momentalisht janë: CATIA (IBM), AutoCAD (Autodesk) si dhe e specializuar për vizatime teknike në 3D është Pro Enginner (PTC).
CAE
Computer Aided Engineering. Program për planifikimin dhe projektimin e projekteve inxhinjerike.
CAM
Computer Aider Manufacturing. Finalizimi i produkteve me ndihmen e makinave si psh. CNC (Computer Numerical Control)
CAP
Computer Aided Planing. Planifikimi dhe përgaditja e përpunimit apo projektit.
CASE
Computer Aided Software Engineering. Përmbanë një sasi të veprimeve siç janë: përpunimi i programeve, përkthimi i tyre, editorët etj.
CAQ
Computer Aided Quality Control. Metoda për kontrollimin e qualiteteve të produkteve përmes kompjuterit.
CD-ROM
Computer Disk-Read Only Memory. Bartësi memorizues optik. Këtu nuk mundemi të i regjistrojm shenimet tona.
Chip
E ndërtuar nga siliciumi dhe është element gjysmë përçues.
CNC
Computer Numerical Control. Dirigjimi i makinave psh. në industrinë mekanike.
Code
Një lloj çelsi, me të cilin bëhet e pamundur hapja psh. e programeve nga personat e pa autorizuar.
Computer
Emri internacional për kompjuterët personal. Rrejdh nga flaja Computare që do të thotë Llogaritje.
CPU
Computer Procesor Unit. Ky është një procesor kryesor i cili dirigjon gjithë kompjuterin.
Cursor
Treguesi i pozitës së shkrimit. Paraqitja e tij në monitor tregon vendin e veprimit.
Electronic Mail- E-mail
Transferimi i informatave përmes shtegtimit elektronik.
Formatim
Urdhër me të cilin mund të formatohet disketa apo H-disku, pra me ketë urdhër fshihet disketa apo hard disku.
Gateway
Lloj kompjuteri (Server-Hyrje) i cili mundëson hyrjen në bashkësine e sistemeve kompjuterike të lidhur në rrjetin kompjuterik psh. LAN Local Area Network
Gbyt
1 Gigabyt=1073741824 Byt, kjo është njësi për matjen e memorjes kompjuterike.
Hard Disc H-Disc
Disku i cili ndodhet në njësin qendrore kompjuterike ku deponohen programet.
Hardware
Komponentet fizike si psh. Printeri, Monitori, Tastatura etj.
Hidden Files
Përmbajtjet e fshehura të datave.
HTTP
Hyper Text Transfer Protocol. Protocol me të cilin mundësohet bartja e informacioneve në internet.
ID
Identification-Njohja apo identifikimi
ISDN
Integrated Service Digital Network, rrjetë komunikimi e ndërtuar mbi principin e transferimit digital të informatave.
KB
1Kilobyte = 1024 Byte, njësi matëse e memorjes kompjuterike.
Keyboard
Fjalë anglezë që do të thotë Tastaturë.
LAN
Local Area Network, rrjeta kompjuterike e kufizuar vetëm në një lokal.
LCD
Liquid Crystal Display. Monitor i cili bëhet me tekniken e perpunimit të kristaleve.
Mailbox
Arka postale elektronike.
Mbyte
1 Mbyte= 1048576 Bytes, njësi matëse e memorjes kompjuterike
MODEM
MO-Modulator, DEM-Demodulator. Ky mundëson komunikimin nëpërmes dy kompjuterave.
OS/2
Sistem punes si psh. Windows, i cili është zhvilluar nga firma amerikane IBM.
Pixel
Picture Element. Elementi më i vogel i cili prezentohet psh. në Monitor apo Printer.
PostScript
Gjuhë programuese e cila dirigjon printerin.
Printer
Shtypësi
RAM
Random Access Memory. Është memorja në të cilan shkruhen dhe lexohen programet. (ROM-memorja vetëm për lexim).
ROM
Read Only Memory. Memorje në të cilën mundësohet vetëm leximi i programeve.
Scanner
Periferi e sistemit kompjuterik, me të cilin mundësohet kopjimi i
dokumenteve në monitor pastaj ku mundet të bëhet përpunimi.
Server
Kompjuteri kryesor në një rrjetë, prej të cilit psh. mundësohet
ndrrimi i paswordit.
Software
Programe kompjuterike të cilat mund të jenë të shkruara në shumë gjuhë të ndryshme programuese si psh. Pascal, C++ etj
TCP/IP
Transmision Control Protocol/ Internet Protocol. Protokolli i kontrollimit kur komunikohet përmes internetit.
Unix
Sistem punues i cili është zhvilluar në SHBA.
VGA
Video Graphics Array.
WAN
Wide Area Network, rrjeta e cila mundëson komunikimin në një hapësirë të gjërë psh. nëpër qytete. Është e kundërta e LAN`it.
Teoria qelizore pohon
se:
- Njësia bazë ndërtimore
dhe funksionale e gjallesave është qeliza
- Qelizat e kanë prejardhjen e
tyre nga qeliza pararendse nëpërmjet proçesit të riprodhimit
- Qeliza është njësia bazë e
e zhvillimit dhe e rritjes
- Qeliza është njësia bazë e
ripërtëritjes
- Qeliza është njësia bazë e
trashëgimisë
PËRBËRËSIT E QELIZËS
Në çdo qelizë mund të dallojmë këto struktura qelizore:
Në çdo qelizë mund të dallojmë këto struktura qelizore:
- Membrana qelizore
- Protoplazma
MEMBRANA QELIZORE
Njihet ndryshe edhe me termin plazmalema. Ka trashësi 7-9nm.Në të vihen re dy zona strukturalisht të ndryshme. Përveç një polariteti të theksuar të sipërfaqes me strukturë të spikatur mozaike,vihet re një diferencë e theksuar e dy anëve të membranës (asimetria e membranës plazmatike). Modeli i mozaikut fluid( Singer-Nicolson 1972) e përshkruan membranën si një strukturë dinamike:
Njihet ndryshe edhe me termin plazmalema. Ka trashësi 7-9nm.Në të vihen re dy zona strukturalisht të ndryshme. Përveç një polariteti të theksuar të sipërfaqes me strukturë të spikatur mozaike,vihet re një diferencë e theksuar e dy anëve të membranës (asimetria e membranës plazmatike). Modeli i mozaikut fluid( Singer-Nicolson 1972) e përshkruan membranën si një strukturë dinamike:
- Proteinat periferike notojnë
mbi shtresën lipidiko-fluide, ndërsa proteinat integrale janë të zhytura
në brendësi të membranës falë mbetjes hidrofobe.
- Molekulat e membranës janë të
lidhura midis tyre në mënyrë që të formojnë një kompleks supermolekular
(struktura irreale e mozaikut), pasi vetëm kjo mënyrë organizimi mund të
zgjidhw disa nga funksionet specifike të saj.
FUNKSIONI:
- Kufizues: kufizon mjedisin brendaqelizor nga mjedisi jashtëqelizor
- Rregullues:kontrollon futjen e lëndëve të ndryshme të nevojshme
për qelizën, eleminon mbeturinat dhe sekreton produktet qelizore
- Strukturor: lidhja e saj me substanca të ndryshme u jep
indeve strukturë të qëndrueshme
- Ndijor: kap dhe u përgjigjet nëpërmjet receptorëve të gjithë
molekulave specifike që vijnë në lëngun jashtëqelizor
PROTOPLAZMA
Është e gjithë lënda qelizore me veprimtari biologjike.Protoplazma përmban 60-70% ujë, proteina, lyra, sheqerna dhe kripëra minerale. Përbëhet nga:
Është e gjithë lënda qelizore me veprimtari biologjike.Protoplazma përmban 60-70% ujë, proteina, lyra, sheqerna dhe kripëra minerale. Përbëhet nga:
- Bërthama
- Citoplazma
BËRTHAMA
Përbëhet nga: membrana bërthamore, nukleoplazma, nukleolat,kromozomet.
Bërthama është qëndra e kontrollit të aktivitetit qelizor.Pa bërthamën qeliza nuk mund të jetojë për një kohë të gjatë.Bërthama ka formë sferike ose ovale. Pozicionohet thuajse në qëndër të qelizës.Mbështillet ngamembrana bërthamore e cila është poroze.Përmban një lëng viskoz, koloidal të pasur me proteina që quhetnukleoplazëm.Në të gjenden disa trupa sferikë që quhen nukleola dhe fije të holla kromatine: kromozomet.Nukleolat përmbajnë ARN që merr pjesë në sintezën e proteinave. Kromozomet përbëhen nga ADN e molekula proteinash.
CITOPLAZMA
Ndahet në:
Përbëhet nga: membrana bërthamore, nukleoplazma, nukleolat,kromozomet.
Bërthama është qëndra e kontrollit të aktivitetit qelizor.Pa bërthamën qeliza nuk mund të jetojë për një kohë të gjatë.Bërthama ka formë sferike ose ovale. Pozicionohet thuajse në qëndër të qelizës.Mbështillet ngamembrana bërthamore e cila është poroze.Përmban një lëng viskoz, koloidal të pasur me proteina që quhetnukleoplazëm.Në të gjenden disa trupa sferikë që quhen nukleola dhe fije të holla kromatine: kromozomet.Nukleolat përmbajnë ARN që merr pjesë në sintezën e proteinave. Kromozomet përbëhen nga ADN e molekula proteinash.
CITOPLAZMA
Ndahet në:
- Citosol (lëngu brendaqelizor)
- Organelet (të cilat kryejnë funksione specifike për
qelizën)
Organelet ndahen
në:
- Organele me membranë (mitokondritë,
rrjeti endoplazmatik, aparati i Golxhit, lisozomat dhe peroksizomat)
- Organele pa membranë (citoskeleti,
centriolat, ribozomet flagjelët ciljet)
MITOKONDRITË
Ndërtohen nga:
Ndërtohen nga:
- Membrana e jashtme
- Membrana e brëndshme
- Kreshtat (të formuara nga rrudhosjet dhe palosjet e membranës së
brëndshme)
- Matriksi (përmbajtja e lëngët që gjendet në qëndër të
mitokondrisë dhe ka përmbajtje të lartë enzimatike)
Funksioni:
- Prodhues të energjisë së nevojshme për veprimtarinë
qelizore.95% e energjisë që i nevojitet qelizës prodhohet në mitokondri
RRJETI ENDOPLAZMATIK
(R.E.P.)
Është një sistem gypash dhe trastëzash.
Ndahet në:
Është një sistem gypash dhe trastëzash.
Ndahet në:
- Rrjeti endoplazmatik i lëmuar
- Rrjeti endoplazmatik kokrrizor (përmban ribozome dhe merrr pjesë në ndryshimet
kimike të proteinave dhe pakeimin e tyre për në organelet e qelizës)
Funksioni:
- Prodhues: i proteinave , karbohidrateve dhe lyrave
- Depozitues: ruan dhe depoziton lëndët e prodhuara , thith
substanca nga citosoli pa prekur veprimtarinë qelizore
- Transportues: nëpërmjet sistemit të gypave dhe kanaleve lëndët mund
të lëvizin në pjesë të ndryshme të qelizës
APARATI I GOLXHIT
Përbëhet nga trasta membranore që quhen sakule. Një qelizë mund të ketë më shumë se një aparat Golxhi.Vendosen afër bërthamës.
Funksioni:
Përbëhet nga trasta membranore që quhen sakule. Një qelizë mund të ketë më shumë se një aparat Golxhi.Vendosen afër bërthamës.
Funksioni:
- Sintetizon lëndë të ndryshme që shërbejnë si sekrecione
- Paketon sekrecionet dhe enzimat e ndryshme që përdoren në
citoplazmën e qelizës
- Merr pjesë në formimin dhe
ndryshimin e membranave qelizore
LISOZOMAT
Janë fshikëza që përmbajnë enzima me funksion tretës. Formohen nga aparati i Golxhit.
Funksioni:
Janë fshikëza që përmbajnë enzima me funksion tretës. Formohen nga aparati i Golxhit.
Funksioni:
- Tretës
- Ushqyes
- Shkatërrues dhe mbrojtës
PEROKSIZOMAT
Janë fshikëza më të vogla se lisozomat dhe formohen nga rrjeti endoplazmatik kokrrizor
Funksioni:
Janë fshikëza më të vogla se lisozomat dhe formohen nga rrjeti endoplazmatik kokrrizor
Funksioni:
- Thithin dhe neutralizojnë substancat e ndryshme me natyrë helmuese që prodhohen
ose futen në qelizë
MIKROFIJËZAT DHE
MIKROGYPTHAT
Janë pjesë përbërëse të citoskeletit.
Mikrofijëzat përbëhen nga një proteinë që quhet aktinë.
Funksioni:
Janë pjesë përbërëse të citoskeletit.
Mikrofijëzat përbëhen nga një proteinë që quhet aktinë.
Funksioni:
- I japin qëndrueshmëri dhe
- Ndryshueshmëri në formë qelizave
Mikrogypthat përbëhen nga një proteinë që quhet tubulinë
Funksioni:
Funksioni:
- Formojnë përbërësit kryesor të citoskeletit
- I japin qëndrueshmëri qelizës
- Kapin dhe pozicionojnë organelet e ndryshme të qelizës
- Marrin pjesë në
ndryshimin e formës së qelizave
- Ndihmojnë në lëvizjen e qelizës
CENTRIOLAT
Janë struktura cilindrike të përbëra nga mikrogyptha të shkurtër të organizuara në 9 grupe me nga 3 mikrogyptha në grup.
Funksioni:
Janë struktura cilindrike të përbëra nga mikrogyptha të shkurtër të organizuara në 9 grupe me nga 3 mikrogyptha në grup.
Funksioni:
- Drejtojnë fijet e ADN gjatë ndarjes qelizore
CILIET
Përbëhen nga 9 çifte mikrogypthash që rrethojne një çift të vendosur në qëndër. Ciliet lëvizin ritmikisht duke shkaktuar lëvizjen e lëngut përreth qelizave.
Funksioni:
Përbëhen nga 9 çifte mikrogypthash që rrethojne një çift të vendosur në qëndër. Ciliet lëvizin ritmikisht duke shkaktuar lëvizjen e lëngut përreth qelizave.
Funksioni:
- Ndihmojnë lëvizjen e organizmave që i kanë (parameci)
FLAGJELËT: Për nga ndërtimi ngjajnë me ciliet por janë më
të gjatë.
Funksioni:
Funksioni:
- Lëvizës për qelizën
KLOROPLASTET
Gjenden vetëm në qelizat bimore. Kanë formë ovale ose sferike rrallë të sheshtë.klorofila ndodhet në brendësi të disa disqeve të shkurtër që quhen grana.Struktura e kloroplastit karakterizohet nga: një membranë e dyfishtë,stroma(matriksi pa ngjyrë) që përmban shumë proteina. Në stromë gjenden trasta membranore diskoidale që quhen tilakoide.
Funksioni:
Gjenden vetëm në qelizat bimore. Kanë formë ovale ose sferike rrallë të sheshtë.klorofila ndodhet në brendësi të disa disqeve të shkurtër që quhen grana.Struktura e kloroplastit karakterizohet nga: një membranë e dyfishtë,stroma(matriksi pa ngjyrë) që përmban shumë proteina. Në stromë gjenden trasta membranore diskoidale që quhen tilakoide.
Funksioni:
- Kryejnë fotosintezën.
Proçes që çon në shndërrimin e energjisë dritore në energjikimike e
nevojshme për sintezën e substancave të pasura me energji ( glukoza,
amidoni) duke u nisur nga substanca të varfra në energji ( uji dhe
dioksidi i karbonit)
MURI QELIZOR
Qeliza bimore rrethohet nga disa shtresa të vendosura mbi membranën qelizore që formojnë murin qelizor. Këto shtresa përmbajnë lëndë të tilla si:pektina, celuloza, linjina.Ka pore nëpërmjet të cilave mund të kalojnë lehtësisht molekula të çfarëdo madhësie.
Funksioni:
Qeliza bimore rrethohet nga disa shtresa të vendosura mbi membranën qelizore që formojnë murin qelizor. Këto shtresa përmbajnë lëndë të tilla si:pektina, celuloza, linjina.Ka pore nëpërmjet të cilave mund të kalojnë lehtësisht molekula të çfarëdo madhësie.
Funksioni:
- I jep formë
- qëndrueshmëri
- dhe mbrojtje qelizës
bimore
FUNKSIONI I MEMBRANËS
QELIZORE.
PËRSHKUESHMËRIA NËPËRMJET TRANSPORTUESVE
Membrana qelizore rregullon shkëmbimin e substancave ndërmjet tretësirave që gjenden brenda qelizës dhe mjedisit rrethues.Ajo është një membranë gjysëm e përshkueshme, dhe si e tillë përshkohet nga molekula dhe jone të shumta në përpjestime të ndryshme.Veprimi rregullues i membranës qelizore synon që:
PËRSHKUESHMËRIA NËPËRMJET TRANSPORTUESVE
Membrana qelizore rregullon shkëmbimin e substancave ndërmjet tretësirave që gjenden brenda qelizës dhe mjedisit rrethues.Ajo është një membranë gjysëm e përshkueshme, dhe si e tillë përshkohet nga molekula dhe jone të shumta në përpjestime të ndryshme.Veprimi rregullues i membranës qelizore synon që:
- të kalojnë lehtësisht në dy
drejtime molekulat e ujit, substancat ushqyese, gazet dhe lëndë të tjera
- të mbajë në brendësi të qelizës
substancat që marrin pjesë në formimin e strukturave qelizore.
Por cilët janë faktorët
që përcaktojnë sasinë dhe shpejtësinë e kalimit të këtyre substancave?
DIFUZIONI (shpërhapja)
Proçesi me anë të të cilit molekulat zhvendosen në hapsirë derisa përqëndrimi i tyre në çdo pjesë të kësaj hapësire të jetë i njëjtë quhet difuzion ose shpërhapje.
Kur numri i molekulave që hyjnë brenda në qelizë është i barabartë me numrin e molekulave që dalin jashtë saj themi se është arritur ekuilibri dinamik.
Faktorët e jashtëm që përcaktojnë shpejtësinë e shpërhapjes janë:
DIFUZIONI (shpërhapja)
Proçesi me anë të të cilit molekulat zhvendosen në hapsirë derisa përqëndrimi i tyre në çdo pjesë të kësaj hapësire të jetë i njëjtë quhet difuzion ose shpërhapje.
Kur numri i molekulave që hyjnë brenda në qelizë është i barabartë me numrin e molekulave që dalin jashtë saj themi se është arritur ekuilibri dinamik.
Faktorët e jashtëm që përcaktojnë shpejtësinë e shpërhapjes janë:
- Përqëndrimi
- Temperatura
- Trysnia
OSMOZA: SHPËRHAPJA E
UJIT
Shpërhapja e ujit, nëpërmjet një membrane gjysëm të përshkueshme, nga zona me përqëndrim më të vogël drejt zonës me përqëndrim më të madh quhet osmozë.
Kur uji shpërhapet në qelizë nëpërmjet osmozës ushtron mbi membranë një trysni që quhet trysni osmotike ose turgor.
Difuzioni dhe osmoza janë proçese fizike mbi të cilët qeliza nuk ushtron asnjë kontroll. Ato nuk kërkojnë harxhim energjie nga ana e qelizës prandaj konsiderohen si transport pasiv.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të vogël se ai brendaqelizor, tretësira quhet hipotonike,dhe do të kemi shpërhapjen e ujit nga jashtë →brenda.Qeliza fryhet dhe çahet. Dukuria quhet citolizë.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të madh se ai brendaqelizor, tretësira quhet hipertonike dhe uji shpërhapet nga brenda→jashtë qelizës.Qeliza mblidhet dhe zvogëlon vëllimin pasi humbet sasira të mëdha uji. Dukuria quhet plazmolizë.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim të njëjtë me atë brendaqelizor tretësira quhet izotonike. Në këtë rast sasia dhe shpejtësia e hyrjes dhe daljes së molekulave të ujit nga jashtë↔ brenda është e barabartë
TRANSPORTI AKTIV
Në qelizë hyjnë ose dalin disa substanca edhe kur trysnia e shpërhapjes duhet të shkaktonte normalisht lëvizjen në drejtim të kundërt.Lëvizja e molekulave përkundrejt gradientit të përqëndrimit quhet transport aktiv.Kjo përzgjedhje selektive e membranës qelizore lidhet me nevojat e qelizës.
Shpërhapja e ujit, nëpërmjet një membrane gjysëm të përshkueshme, nga zona me përqëndrim më të vogël drejt zonës me përqëndrim më të madh quhet osmozë.
Kur uji shpërhapet në qelizë nëpërmjet osmozës ushtron mbi membranë një trysni që quhet trysni osmotike ose turgor.
Difuzioni dhe osmoza janë proçese fizike mbi të cilët qeliza nuk ushtron asnjë kontroll. Ato nuk kërkojnë harxhim energjie nga ana e qelizës prandaj konsiderohen si transport pasiv.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të vogël se ai brendaqelizor, tretësira quhet hipotonike,dhe do të kemi shpërhapjen e ujit nga jashtë →brenda.Qeliza fryhet dhe çahet. Dukuria quhet citolizë.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të madh se ai brendaqelizor, tretësira quhet hipertonike dhe uji shpërhapet nga brenda→jashtë qelizës.Qeliza mblidhet dhe zvogëlon vëllimin pasi humbet sasira të mëdha uji. Dukuria quhet plazmolizë.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim të njëjtë me atë brendaqelizor tretësira quhet izotonike. Në këtë rast sasia dhe shpejtësia e hyrjes dhe daljes së molekulave të ujit nga jashtë↔ brenda është e barabartë
TRANSPORTI AKTIV
Në qelizë hyjnë ose dalin disa substanca edhe kur trysnia e shpërhapjes duhet të shkaktonte normalisht lëvizjen në drejtim të kundërt.Lëvizja e molekulave përkundrejt gradientit të përqëndrimit quhet transport aktiv.Kjo përzgjedhje selektive e membranës qelizore lidhet me nevojat e qelizës.
- Molekulat me përmasa shumë të
mëdha për të cilat qeliza ka nevojë por që nuk mund të përshkojnë
membranën, futen në qelizë me anë të endocitozës. Kur lënda është e ngurtë
proçesi quhet fagocitozë, kurse kur është e lëngët pinocitozë. Nxjerrja
jashtë e molekulave me përmasa të mëdha që nuk mund të përshkojnë
membranën quhet ekzocitozë.
qeliza bimore
membrana
berthama
mitokondria
Nephrolithiasis: Procesi i formimit të një guri ne veshkë, (ose më të ulët poshtë në traktin urinar).
Si formohen guret ne veshka ? Pse formohen guret ne veshka ?
Gurët në veshka janë një shkak i përbashkët të gjakut në urinë dhe dhimbje në bark, krah, ose ijë. Gurët e veshkave ndodhë në 20 persona njeri prej tyre semuret ne veshke gjate jetës tyre.
Zhvillimi i gurëve ne veshka ka të bëjë me volumin e rënë te urinës ose sekretim të rritur te gur-formimit te komponentëve të tilla si kalcium, oxalate, urate, cystine, xanthine, dhe fosfat. Forma e gurit në mbledhjen e urinës area (legenit) e veshkave dhe mund në madhësi vargu të vogël nga gurë staghorn madhësinë e pelvisit renal vetë te rrjeshtohen.
Gurë cystine (më poshtë) krahasuar në madhësi të një çerek (a US $ 0,25 te monedhës) janë marrë nga veshka e një grua e re nga nephrolithotripsy percutaneous (PNL), një procedurë për copetimin dhe heqjen e gurëve te dendur karakteristike e cystinuria.
Dhimbje ne rastin e gurëve në veshka është zakonisht nje fillim i papritur, shumë të rënda dhe colicky (të përhershme), gja qe nuk e përmirësojne nga ndryshimet në pozitë, radiating(valor) nga mbrapa, poshtë kufirit, dhe në ijë. Shkakton nauze dhe vjellje qe janë të zakonshme.
Faktorët predispozues për gurët në veshka përfshijnë zvogëlimin e fundit në konsum fluide, rritja me ushtrime me dehidratim, ilaçe që shkaktojnë hyperuricemia (acidi i lartë i urinës) .
Trajtimi përfshin lehtësim të dhimbjeve, hydration dhe, nëse nuk është në harmoni infeksion i rrugëve urinare, perdoren antibiotikët.
Shumica e gurëve kalojnë vetvetiu brenda 48 orëve. Megjithatë, disa mund të mos hiqen gurët. Ka disa faktorë që ndikojnë aftësinë për të zbritue një gur ne rruge urinare. Këto përfshijnë madhësinë e personit, miratimin paraprak guri, zgjerimin e prostatës, shtatzënisë dhe madhësia e gurit. Një gur 4 mm ka një mundësi 80% e kalimit, ndërsa një gur 5 mm ka një shans 20%. Nëse një guri nuk ka kaluar, procedurat e caktuara (zakonisht nga një mjek specialist urologji) mund të jetë e nevojshme.
Procesi i formimit të gurit, nephrolithiasis, është quajtur gjithashtu urolithiasis. "Nephrolithiasis" është nxjerrë nga nephros greke-(e veshkave) lithos (gur) = gur në veshka "Urolithiasis" është nga fjala frëngjisht "urinë" e cila, nga ana e tij, buron nga urina ne Latine "dhe greke" ouron "ka kuptimin e = urinë urinë guri. Gurë vetë janë quajtur edhe caluli veshkave. Fjala "gur" (shumës: calculi) është fjala latinisht për guralecë.
nga dokidok
Si për të kujtuar të gjitha llojit që të ndryshme të gurëve në veshka, që ju bën ndonjëherë arra. I lehtë! Vetëm ndiqni me kujdes ... Çdo gjë është në një mënyrë alfabetik.
Ca-Oxalate>>> 70% më të shpeshta
Ca-Fosfat>>>% 5-10
Magnez / alumini / Fosfat>>>% 5-10
Urinës Acid>>> 5%
Cysteine>>> 1%
OK, tani shpjegim. Më të zakonshme dhe të fillojnë më pak të përbashkët me të njëjtën letër "C". Letër tjetër pas "C" është "një" për-Ca Oxalate dhe Ca-Fosfat, kështu që lejon vënë ata në fillim të listës. Letër tjetër pas "C" është "y" për Cysteine, kështu që lejon të vënë atë në fund të listës. Nëse ju çudi mes Ca-Oxalate dhe Ca-Fosfat, e cila vjen e para, vetëm shikoni në shkronjat "O" dhe "" P ". Cili e vjen e para? Sigurisht Ca-Oxalate, e cila është guri më e zakonshme e veshkave me 70%. OK, ne kemi mbetur me dy lloj gurësh më shumë: Magnezi / Aluminum / Phospate dhe acid i urinës. Ata janë gjithashtu në një rend alfabetik, kështu që nuk ka asgjë më shumë për të thënë.
Subscribe to:
Posts (Atom)
BlogRoll
Pages
Popular Posts
-
INFORMACION PER PLANETET. Planetet jane trupa qiellor te erret qe rrotullohen reth nje ylli.Ne sistemin tone diellor njihen ...
-
Territori francez mes monarkeve vendas dhe atyre angleze Sikunder e kemi permendur edhe me pare, Franca doli si shtet me vete pas Traktati...
-
Cfare eshte interneti Lidhja me Internetin, Konfigurimi i tij. Cfare eshte Interneti? Interneti eshte nje bashkesi rrjetash te s...
-
Pana eshte nje lloj i ajkes se qumeshtit. Pana ka përkthimin në shqip ajkë ose mazë.Por shumë nga ne mund të ngatërrohen me këtë përkthi...
-
Teoria qelizore pohon se: Njësia bazë ndërtimore dhe funksionale e gjallesave është qeliza Qelizat e kanë prejardhjen e t...
-
Prodhimi i brendshëm bruto (GDP) është një nga treguesit kryesore të përdorura për të vlerësuar shëndetin e ekonomisë së një vendi. Ajo ...
-
Kjo eshte pjesa e dyte e postimit lidhur me fjale te urta dhe thenie te mencura. Fjale te urta dhe thenie te mencura. Ai qe ngute...
-
Fasulja permban shum proteina,vitamina te shendetshme per zemer dhe antistres sic jan vitamina B, pastaj acdi folik, K, riboflavinës (B2) d...
-
Semundja e sides (HIV, AIDS) Semundja e sides eshte nje semundje qe shkaterron ngadale imunitetin e trupit. Pa keto mbrojtje te r...
-
Ne Mesopotami (ne greqisht toke midis dy lumenjve) u zhvillua nje prej qyteterimeve me te hershme. Historia e saj njohu shume luftera te pe...